Inwentaryzacja gatunków inwazyjnych roślin naczyniowych w TAURON Parku Śląskim to istotny element działań ochronnych realizowanych w ramach projektu "EKOPARK zielona perła Śląska - podróż do bioróżnorodności". Jednym z celów projektu jest kompleksowy program, mający na celu poprawę stanu środowiska przyrodniczego oraz zwiększenie bioróżnorodności w jednym z największych parków miejskich w Polsce.
TAURON Park Śląski, położony na pograniczu Katowic, Chorzowa i Siemianowic Śląskich, stanowi cenny obszar zieleni o powierzchni blisko 600 ha w jego historycznych granicach. Rozległe tereny parku, użytkowane od lat w celach rekreacyjnych i edukacyjnych, są również siedliskiem licznych gatunków flory, zarówno rodzimych, jak i obcych. Celem prowadzonych prac inwentaryzacyjnych jest identyfikacja oraz dokumentacja obecności inwazyjnych gatunków roślin, które mogą negatywnie wpływać na strukturę i funkcjonowanie lokalnych ekosystemów.
Na początku maja b.r. ruszyły prace terenowe, mające na celu ilościowe i jakościowe zinwentaryzowanie populacji obcych inwazyjnych gatunków roślin w TAURON Parku Śląskim. Do tej pory pracami inwentaryzacyjnymi objęto ponad 30% obszaru, na którym realizowany jest projekt EKOPARK. Należy jednak zaznaczyć, że badania na tym terenie będą musiały zostać powtórzone późnym latem, gdyż wiele gatunków inwazyjnych pojawia się dopiero w późniejszych fazach sezonu wegetacyjnego. Inwentaryzacja stanowi pierwszy etap z dwuetapowego zadania realizowanego przez firmę MR Consulting sp. z o.o. Zespół złożony z ekspertów botaników prowadzi prace terenowe, polegające na:
- mapowaniu populacji gatunków inwazyjnych metodami GPS i GIS,
- analizie jakościowej i ilościowej inwentaryzowanych populacji,
- wykonaniu dokumentacji fotograficznej.
Drugi etap zadania obejmuje wykonanie dokumentacji, obejmującej:
- szczegółowy program zwalczania gatunków inwazyjnych
- wskazanie optymalnych metod eliminacji tych gatunków, z uwzględnieniem specyfiki obszaru,
- metodykę monitorowania efektów działań,
- zalecenia mające na celu utrzymanie trwałości uzyskanego efektu.
Opracowanie to będzie opierało się zarówno na wiedzy eksperckiej, jak i aktualnej literaturze naukowej. Zespół ekspertów odpowiedzialnych za realizację zadania pełni również funkcję nadzoru autorskiego nad kolejnym etapem projektu – procesem zwalczania wytypowanych gatunków inwazyjnych. Nadzór ten ma zapewnić, że działania terenowe prowadzone będą zgodnie z opracowaną dokumentacją, w sposób skuteczny i bezpieczny dla środowiska.
Zgodnie z założeniami projektu EKOPARK, proces usuwania gatunków inwazyjnych dotyczyć będzie wyłącznie roślin zielnych, z wyłączeniem gatunków drzewiastych. Jest to świadoma decyzja – w TAURON Parku Śląskim występują bowiem także wiekowe egzemplarze dendroflory zaliczane do gatunków inwazyjnych, jednak z uwagi na ich wartość krajobrazową, historyczną i dendrologiczną nie przewiduje się ich usuwania. Planowane działania muszą być zatem prowadzone z dużą ostrożnością, uwzględniając funkcje TAURON Parku Śląskiego jako przestrzeni rekreacyjnej, edukacyjnej i estetycznej. Działania mające na celu zwalczanie roślin inwazyjnych muszą wpisywać się w charakter przestrzeni jako zieleni urządzonej, przy jednoczesnym zachowaniu priorytetów ochrony przyrody.
Realizacja projektu EKOPARK w TAURON Parku Śląskim to przykład odpowiedzialnego podejścia do zarządzania zielenią miejską z poszanowaniem dla przyrody. Dzięki systematycznemu rozpoznaniu problemu i planowanym działaniom naprawczym, możliwe będzie przywrócenie równowagi ekologicznej na tym cennym przyrodniczo obszarze. Warto podkreślić, że działania podejmowane w ramach projektu EKOPARK są zgodne z krajowymi i europejskimi regulacjami dotyczącymi ochrony środowiska, co zapewnia ich skuteczność i zgodność z obowiązującym prawem.
Dzięki takim inicjatywom, TAURON Park Śląski będzie miejscem, które nie tylko zachwyca swoją urodą, ale także stanowi przykład odpowiedzialnego zarządzania przestrzenią miejską z poszanowaniem dla przyrody.
Fot. 1. Stanowisko niecierpka drobnokwiatowego Impatiens parviflora w północnej części Parku Śląskiego. Ten uciążliwy gatunek inwazyjny, pochodzący z Azji, często przejmuje rolę dominanta w runie zbiorowisk leśnych (autor: Damian Chmura).
Fot. 2. Populacja inwazyjnego rdestowca (Reynoutria sp.) na obrzeżu zadrzewienia w północnej części Parku Śląskiego. Skuteczne i trwałe usunięcie rdestowców jest często poważnym wyzwaniem (autor: Damian Chmura).
